Adli Muhasebe Nedir? Adli Muhasebeci Nasıl Olunur ?

Adli muhasebe, ülkemizde önemi giderek artan adli bilirkişilik dallarından bir tanesi olması nedeniyle dikkat çekmektedir. Adli muhasebe, muhasebe işlemleri ile ilgili olarak yapılan usulsüzlüklerle ilgili bir kavramdır ve çıkış noktası ABD’dir. Amerika Birleşik Devletleri’nin adli muhasebe kavramındaki rolü ise daha çok meşhur Al Capone Davası’na dayanmaktadır. Günümüzde, adli muhasebenin yani “forensic accounting” uzmanlaşma alanının 1980’li yıllardan bu yana ülkemizde ve dünyanın diğer ülkelerinde popülerleştiğini söylemek mümkün. Bugün, adli muhasebe nedir? Adli muhasebeci nasıl olunur? Gibi sorulara yanıt vermeye çalışırken aynı zamanda günümüz için son derece önemli olan bu adli bilirkişilik alanına çok daha yakın bakmaya çalışacağız. 

Avukatlar, hakim veya savcılar diğer ana bilim dallarında olduğu gibi muhasebe ve muhasebe mevzuatına ilişkin çeşitli pek çok konuda ciddi bir bilgi birikimine sahip olamayabilirler. Uzmanlar, bu bilgi açığını kapatmak için çalışırlar ve adli vakalarda hukuk personeline muhasebe konularında yardımcı olurlar. 

Adli Muhasebe Ne Demek?

Adli muhasebe, adından da anlaşılabileceği üzere muhasebe ile ilgili bir kavramdır ve tanımı kısaca yapılabilir. Adli muhasebe, iki kişi veya firma – tüzel kişilik arasında çatışma meydana getiren ve hukuki yollarla çözüme kavuşturulması gereken olayların, muhasebe ve finans kısmını ilgilendiren adli bilim ve inceleme dallarından birisidir. Diğer adli bilimlerde olduğu gibi, adli muhasebe de kendine has sorgu, araştırma, inceleme ve delil toplama yöntemlerine sahiptir. Muhasebe kayıtları başta olmak üzere, çeşitli yanlışlık veya usulsüzlüklerin işlenmesi, cezai yükümlülüğü beraberinde getirir. Tüm bunlara ek olarak, zanlının suçunun sabitlenmesi için de adli muhasebe alanında çalışan, adli muhasebe uzmanı olarak görev yapan bilirkişilere ihtiyaç vardır. 

Adli muhasebe suçuna konu olan ve cezai yaptırımı bulunan suçlar, aynı zamanda vergi mükellefiyetinin bulunduğu kurumlara karşı, iki firma arasında veya firma – devlet kurumları arasında da vuku bulabilir. Söz konusu firmalar, holding ve işletmeler olduğunda “tüzel kişi”, firma veya işletmenin yönetici pozisyonunda olan kişi olarak kabul edilir. Ancak mali bir nitelik taşıyan suç, firmanın sahibi veya yöneticisi tarafından değil, muhasebe işlemlerini gerçekleştiren kişi tarafından da işlenmiş olabilir. Adli muhasebe, anlaşmazlık ve mahkemelerde muhasebe ile ilgili her türden konuyu masaya yatırır ve de inceler. 

Mali suçlar değerlendirildiğinde, adli muhasebe kavramının kapsamına giren konular şu şekilde sıralanabilir; 

• Mali Hilekârlıklar,
• Suistimaller, 
• Vergi Kurumları ve Özel Firmalar Arasındaki Anlaşmazlıklar, 
• Kişiler ve Vergi Kurumları Arasındaki Anlaşmazlıklar, 
• İki Kurum Arasında Vergi veya Mali Unsurlarla İlgili Anlaşmazlıklar,
• Vergi Usulsüzlükleri, 
• Muhasebe Kayıtları, Konşimento veya Fatura, İbraz Belgeleri İle İlgili Sahtekârlıklar, 

Adli muhasebe uzmanları tarafından incelenen adli suçlar arasında gelmektedir. Kimi zaman, adli muhasebe uzmanı olan kişiler, suçlanan kişinin geçekten suçlu olup olmadığının aydınlatılması ile ilgili olarak da araştırma ve inceleme faaliyetleri gösterebilirler. 

Adli Muhasebe Mesleği Nedir?

Adli muhasebe mesleği günümüzde genellikle mali müşavirler ve özellikle muhasebe uzmanları tarafından tercih edilen bir meslek olmasıyla da dikkat çeker. Üç farklı şekilde mali müşavir veya muhasebe uzmanları, davalarda hakim ve savcılara bilgi ve deneyimleri doğrultusunda yardımcı olurlar. Bunlar; 

• Yardımcı Tanık / Bilirkişi Tanıklığı İle, 
• Dava Desteği, 
• Muhasebe Analizi Yaparak, (Muhasebe Defterleri, Muhasebe Kayıt ve Yazılımları – Servisleri ile İlgili Detayların Derinlemesine İnceleyerek)
• Hile Araştırmacılığı Şekliyle, 

Özetlenebilir. Muhasebe, tıpkı diğer adli bilim dallarında olduğu gibi, özel bilgi ve deneyim isteyen uzmanlıklardan birisidir ve adli muhasebe mesleğini icra edenler, muhasebe ve özellikle mali müşavirlik konularında, adli mercilere yardımcı olarak dava desteği verirler, muhasebe hilelerini araştırırlar. Adli muhasebe uzmanları ayrıca yardımcı tanık olarak bilirkişi tanıklığı yaparak, hukuki sürecin doğru ve şekilde yürümesini sağlarlar. 

Muhasebe konusunda uzman olan kişiler, adli muhasebe mesleği konusunda çalışırlarken tıpkı diğer adli bilirkişiler, adli bilim dallarında çalışanlar gibi hareket ederler; delilleri toplarlar, suç teşkil eden ipuçlarının peşine düşerler, muhasebe konusunda adli mercilere yardım ederler ve dava desteği sunarlar. 

Muhasebe uzmanları veya mali müşavirler, muhasebe defterleri veya muhasebe kayıtlarına ek olarak vergiler ve diğer muhasebe mevzuatı konusunda bilgi sahibidirler. Buna karşılık, adli muhasebe mesleğini icra edebilmeleri için aynı zamanda hukuki süreçlere, mali suçlara, hilekârlık ve diğer unsurlara karşı bilgi sahibi olmaları gerekir. Burada, muhasebecilerin bir bakıma adli süreç ile ilgili bilgi sahibi olmaları gerekebilir. Adli muhasebe uzmanlığı eğitimi, adayların bu açıklarını kapatmak, ortadan kaldırmak için gereken bilgileri kurs süresince adli muhasebe uzmanı adaylarına verirler. Tüm bunlara ek olarak, yargıç veya hâkimler de adli muhasebe uzmanlarına özellikle mali suçlarla ilgili olarak ihtiyaç duyarlar. 

Hukuk muhasebesi veya muhasebe hukuku, tıpkı diğer adli bilim dallarında olduğu gibi bir tür inceleme ve araştırma yapmakla yükümlüdürler. Kimi noktalarda, mali müşavir veya muhasebeci olarak çalışan birinin bir tür yanlışlık yapması veya meslekleri ile ilgili temel sınırlamalara uymamaları da bir tür suç olarak görülebilir. Çünkü Türkiye Cumhuriyeti Hukuku’nun 193. Maddesi ve 65. Fırkasında, muhasebecilerin / mali müşavirlerin uyması gereken standartlardan söz edilmektedir. Kanun hükmüne göre bir muhasebeci, belirli bir eğitimden geçmeli ve kendi mesleği ile ilgili standart ve sınırlamalara harfiyen uymalıdır. Tüm bunlara ek olarak muhasebeci / mali müşavirlerin aynı zamanda kendi meslekleri ile ilgili hukuksal konuları da bilmeleri beklenir. Muhasebeciliğe bu açıdan bakıldığında, adli muhasebe için bilgi ve deneyimin ne denli önemli olduğu daha iyi görülebilmektedir. Belki de bu yüzden, tıpkı adli bilim dallarında eğitim alanların (adli psikoloji veya adli bilişim uzmanları, adli belge uzmanlığı gibi…) birçoğu muhasebe ve ilgili bölümlerden mezun olan kişilerdir. Peki, bir muhasebeci veya mali müşavir, nasıl ve ne şekilde adli muhasebeci olabilir? 

Adli Muhasebeci Nasıl Olunur ?

Adli muhasebeciler, muhasebe ve adli konuların her ikisinde de ciddi oranda bilgi birikimi ve deneyime sahip olmalıdırlar. Her ne kadar Türkiye Cumhuriyeti Kanunlarında “adli muhasebeci olmak için gerekli şartlar” ile ilgili bir tür kanun bulunmuyor olsa da, adli muhasebeci olmak için muhasebe işlemleri muhasebe kayıtları, muhasebe defterleri, vergi yükümlülükleri ve diğer konularda bilgi sahibi olunması gerekli ve şarttır. Muhasebeciler, mali müşavirler, fakültelerin ilgili bölüm ve alanlarından mezun olanların adli muhasebeci olmak için yapmaları gerekenlerin başında, adli muhasebe eğitimi ile ilgili bir kurs veya eğitim programına kayıt yaptırmaktır. 

Adli muhasebe uzmanları, eğitim programından sonra çoğu zaman üniversitelerde gerçekleştirilen bir tür uzmanlık sınavına girerler ve kendilerine konularına ilişkin bir tür sınav yapılır. Sınavdan yeterli notu alanlar, adli muhasebeci olarak çalışmaya hak kazanabilir, özel veya kamu kuruluşlarında adli muhasebe uzmanı olarak çalışmaya başlayabilirler. 

Adli muhasebeci olmak için gerekli olan beceri ve yetenekler, eğitim süresince kurs katılımcılarına kazandırılmaya çalışılır. Analitik düşünmek, muhasebe ve hukuk mevzuatına hile veya hilekârlıkları anlayacak derecede vakıf olmak, adli muhasebe raporu hazırlarken titiz bir çalışma sürecine önderlik etmek ve raporun hazırlanış şekli gibi konularda kurs katılımcıları bilgi alırlar. Ancak adli muhasebeci olmak için, bir tür uzmanlık sınavına katılmanız ve yeterli puanı almanız gerekli olabilir ki bu adli bilimlerin hemen hepsi için geçerlidir. 

Adli Muhasebe Eğitimi Ne İşe Yarar?

Adli muhasebe uzmanlığı eğitimi, adaylara muhasebe – ileri muhasebe, ekonomi, finans ve istatistik konularında bilgi verilir. Bununla birlikte muhasebe mevzuatı, mali suçlar olarak da isimlendirebileceğimiz ekonomik suçlar veya çeşitli türden davaların (örneğin boşanma davaları için de adli muhasebe uzmanı gerekli ve şart olabilir) mali kısımları için adli muhasebe uzmanı bilgi ve deneyimine büyük oranda ihtiyaç duyulur. Adli hileler, finans tabloları, finansal hileler, malvarlığı araştırması ve malvarlığı araştırma ve inceleme metotları, hile denetimi gibi konulara ek olarak aynı zamanda belgede sahtecilik gibi konularda, adli muhasebe eğitimi süresince eğitim verilir. 

Adli muhasebe uzmanlığı eğitimi ile kurs alanların, araştırma – delil toplama ve analiz, denetim ve tespit gibi konulara ek olarak aynı zamanda raporlama / adli raporların hazırlanması konusunda da bilgi sahibi olmaları sağlanır. Kurs katılımcıları, aşağıda sıraladığımız belli başlı konuları içeren bir eğitim programına giriş yaparlar. Bunlar; 

• İstatistik, Ekonomi ve Finans Bilgisi 
• Finansal Belge ve Verilerin Okunabilmesi ve Değerlendirilmesi, 
• Muhasebe İşlemleri ve İleri Muhasebe İşlemleri,
• Ticari Yazışma Yöntemleri ve Ticari Anlaşmazlıklar,
• Finans Tabloları, 
• Ekonomik Suçlar,
• Muhasebe Kayıt Yöntemleri,
• Muhasebe İçin Önemli Olan Belgeler, 
• Muhasebe Kayıtlarını İnceleme ve Malvarlığı Araştırması İle İlgili Metotlar,
• Belgede Sahtecilik veya Resmi Evrakların Tahrif Edilmesi / Değiştirilmesi İle İlgili Suçlar, 
• Hilekâr Psikolojisi ve Finansal Hileler / Hilekârlar 
• Mali Hile Araştırma ve Hile Denetimi / Raporlama 
• Adli Rapor Hazırlama Metodolojisi / Yöntemleri 

İlginizi çekebilir > İnşaat Muhasebesi ve Vergi Uygulamaları Eğitimi

Hukuki muhasebe uzmanlığı sayesinde ekonomik – mali davalar veya farklı türden davaların ekonomik boyutları kolaylıkla aydınlatılabilir. Eğitim, temel olarak adli mercilere avukat veya hakimlere, savcı veya diğer hukuk personeline temelde muhasebe dalı hakkında bilgi vermek, muhasebe mevzuatı – muhasebe düzenlemeleri ve mali müşavirlik ile adli vakalar arasındaki boşluğu adayların tamamlayabilmesidir. Bu nedenle, adli muhasebe uzmanlığı eğitimi alanlara çeşitli eğitimler verilir ve uzman adaylarının başta finans ve ekonomi, finansal sahtekârlık konularında bilgi sahibi olmaları beklenir. Böylelikle, mali suçlar ile ilgili olarak denetleme, tespit ve araştırmalar kolaylıkla yapılabilir. 

Adli muhasebe uzmanlığı eğitimi sonrasında, uzmanlar bir tür uzmanlık sınavına girerler ve adli muhasebe uzmanı olmaya hak kazanırlar. Sınavı kazanan kişiler, özel ve kamu kuruluşlarında çalışmaya hak kazanırlar ve bankalar, muhasebe ofisleri gibi çok farklı çalışma alanlarında da çalışabilirler. 

Adli muhasebe eğitimi alanlar, aşağıda sıraladığımız kuruluşlarda da çalışmaya hak kazanabilirler. Ancak uzmanlık sınavından geçmek kaydı ile. Hukuksal muhasebe uzmanları nerelerde çalışabilir? Bu soruyu da sizler için yanıtlamaya çalıştık; 

• Limited Şirketleri, Hayır Kurumları, Komandit Şirketler İçin Adli Muhasebe Bilirkişi Olarak Çalışabilmek,
• Adli Muhasebe Bilirkişisi Olarak Kamu ve Özel Kuruluşlarda Çalışmak, 
• Hukuk Firmalarında Kamu veya Özel Bankalarda Çalışabilmek, 
• Muhasebe Firmalarında / Muhasebe İle İlgili Ofis ve Bürolarda, Mali Müşavirlik Ofislerinde, 
• Denetim Amacı İle Kamu ve Özel Kuruşlarda,
• Uzman / Bilirkişi Sıfatı İle Danışmanlık Hizmeti Sunmak İçin, 
• Adli Muhasebe Uzmanlığı Eğitimi Vermek İçin Çeşitli Eğitim Kurumlarında, 
• Kooperatif ve Meslek Sandıklarında, 

Çalışabilirler. 

Adli Muhasebe Eğitimini Kimler Alabilir ?

Adli muhasebe eğitimi, günümüzde herkes tarafından alınan bir eğitimdir. Ancak genellikle muhasebe uygulamaları ile uğraşan, mesleğinin bir kısmı muhasebe mevzuatını ve işlemleri hakkında bilgi sahibi kişiler, adli muhasebe uzmanlığı eğitimi konusuna ilgi gösterirler.

Muhasebeciler, mali müşavirler, muhasebe mevzuatına hakim olan kişiler genellikle adli muhasebe eğitimi alan meslek gruplarının başında gelmektedirler. Bunu tıpkı adli balistik uzmanı olmak isteyenlerin genellikle fakültelerin kimya – fizik bölümlerinden mezun olanlar olmasına veya, muvazzaf asker ve güvenlik güçlerinin genellikle adli balistik uzmanlığı eğitimi almalarına benzetebiliriz. Yani adli muhasebe uzmanı olmak için muhasebe ile ilgili kanun, yükümlülük ve şartlara hakim olmak gereklidir. Ancak her muhasebeci veya mali müşavir, adli muhasebe uzmanı olmaz. Çünkü bu kişiler de, davaların adli kısmı ile ilgili prosedürleri veya nasıl ve ne şekilde araştırma – inceleme yapacaklarına dair çok fikir sahibi değillerdir. Adli muhasebe eğitimi, tamamen bu boşluğu doldurmak için kurgulanmıştır. Günümüzde adli muhasebe uzmanı eğitimi alan başlıca meslek gruplarını şu şekilde sıralamamız mümkündür; 

• Muhasebeciler,
• Mali Müşavirler,
• Sigorta Sektöründe / Devlet veya Özel Bankalarda Çalışanlar, 
• Fakülte Eğitimi Sürecince Muhasebe Dersi Almış Olan İşletme Mezunları,
• Fakültelerin İktisat ve Maliye / Kamu Yönetimi Bölümlerinden Mezun Olanlar, 
• Denetçi ve Müfettişler,
• Avukatlar, 
• Asker ve Polisler, 
• Kendisini Adli Muhasebe Konusunda Geliştirmek ve Kariyerini Bu Şekilde Kurgulamak İsteyenler, 

Adli muhasebe uzmanlığı eğitimi alabilirler. Son maddede dikkat ettiğiniz üzere her ne kadar uzmanlık eğitimine katılanlar muhasebe dersi almış olanlar gibi görünse de, günümüzde konu hakkında bilgi sahibi olmayan ancak kariyerini bu şekilde yönlendirmek isteyenler de, eğitim programlarına kayıt yaptırabilirler. 

Adli muhasebe uzmanlığı eğitimi, günümüzde pek çok kurum için olmazsa olmaz eğitim programlarından birisidir. Genel olarak bu uzmanlığa sahip olmak için her ne kadar muhasebe ile ilgili veya muhasebe konusunda uzman kişiler ilgi ve talep gösterseler de, günümüzde adli muhasebe uzmanlığı eğitimi için herkes kursa katılabilir ve kendilerini adli muhasebe araştırmaları konusunda geliştirmeye başlayabilirler. Çalışma alanlarının genişliği ve buna ek olarak, geçerliliği asla ortadan kalkmayacak bir meslek dalı olması, adli muhasebe uzmanlığını günümüzün ve geleceğin revaçta mesleklerinden birisi haline getirmiştir. Sizler de adli muhasebe uzmanlığı eğitimi için bu alanda faaliyet gösteren eğitim kurumlarının eğitimlerinden faydalanabilirsiniz. 

Adli muhasebe hakkındaki tüm detayları öğrendik. Merak ettiğiniz başka soru veya sorular varsa yorumlar kısmında sorabilirsiniz. Şimdi muhasebenin başka bir dalı olan İnşaat muhasebesini öğrenme zamanı. Tüm detayları ile inşaat muhasebesi nedir ?